Steeds meer mensen voelen het: de grens tussen werk en privé vervaagt. Met de smartphone in je zak ben je eigenlijk altijd bereikbaar. Maar moet dat ook? In België bestaat er sinds 2022 een wettelijk recht op deconnectie. Maar wat betekent dat concreet, en hoe kun jij er gebruik van maken?

Wat is dat juist?

Het recht op deconnectie betekent dat werknemers buiten hun werkuren niet verplicht zijn om bereikbaar te zijn voor hun werkgever, collega’s of klanten. Concreet: je hoeft geen mails of telefoontjes te beantwoorden nadat je werkdag erop zit.

Het idee daarachter is eenvoudig: iedereen heeft recht op rust, herstel en een gezond evenwicht tussen werk en privé.

Heb ik daar als Vlaming recht op?

Ja. Sinds 1 april 2023 zijn bedrijven met meer dan 20 werknemers verplicht om afspraken rond deconnectie vast te leggen. Denk aan:

Geen mails of berichten buiten de werkuren,
Geen verplichting om telefoons op te nemen,
Duidelijke afspraken over wachtdiensten of uitzonderingen.

Voor kleinere bedrijven is dit (nog) niet verplicht, maar ook daar kan je het gesprek aangaan.

Waarom is dit nuttig?

Altijd bereikbaar zijn zorgt voor stress, vermoeidheid en het gevoel dat je nooit “uit” kan schakelen. Door duidelijke afspraken te maken, bescherm je je mentale welzijn én blijf je op lange termijn productiever.

Onderzoek toont zelfs aan dat mensen die voldoende afstand nemen van hun werk, creatiever en gemotiveerder terugkomen.

Kan ik dit afdwingen bij mijn baas?

In een bedrijf met meer dan 20 werknemers: ja. Je werkgever moet afspraken maken, vaak via cao’s (collectieve arbeidsovereenkomst) of in overleg met de ondernemingsraad/het comité. Merk je dat dit niet gebeurt? Dan kan je dit aankaarten bij HR, je leidinggevende of via je vakbond.

Werk je in een kleiner bedrijf? Dan kan je dit niet juridisch afdwingen, maar wél bespreekbaar maken. Vaak helpt het om concreet te zeggen wat jij nodig hebt om goed te functioneren.

Wat als mijn werkgever dit niet respecteert?

Als er wél afspraken bestaan, maar ze niet nageleefd worden, kan je dit intern aankaarten of extern advies inwinnen bij je vakbond of sociaal secretariaat.

Belangrijk is vooral: jij staat in je recht. Niemand kan je verplichten om structureel buiten werkuren bereikbaar te zijn (tenzij er officiële wachtdiensten afgesproken zijn).

Wat betekent dit voor jou?

Het recht op deconnectie gaat niet alleen over “niet antwoorden op mails”, maar over je recht op rust, balans en een gezond werkleven.

Merk je dat dit thema jou raakt? Dan kan loopbaanbegeleiding een goede stap zijn. Samen kijken we naar:

Hoe jij grenzen kan stellen,
Hoe je je werk-privébalans bewaakt,
Hoe je beter communiceert met je werkgever over jouw noden.

Zo wordt “recht op deconnectie” niet alleen een regel, maar ook een realiteit in jouw leven.

Conclusie

Als Vlaming heb je dus effectief recht op deconnectie (zeker in grotere bedrijven), en het is méér dan een luxe: het is een basisvoorwaarde voor welzijn en duurzame loopbanen.

En onthoud: grenzen stellen is geen zwakte, maar een investering in jezelf én in je werkplezier.

Recht op deconnectie: Wat betekent het voor jou?